Dit artikel is onderdeel van een reeks over 60 jaar boomkorvisserij op Urk, in augustus 2023 gepubliceerd in Het Urkerland en Visserijnieuws. Lees de andere artikelen hier, hier en – last but not least – hier.
Als we één les uit de veelbewogen geschiedenis van de boomkor kunnen leren is dat er weinig nieuws onder de zon is. In 1934 noteerde Visserijbelangen in haar jaarverslag: “Het monument op de Afsluitdijk … heeft als opschrift: ‘Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst’. Hier moest eigenlijk staan: ‘Maar die van de vissers breken we met onze handen af’.” Het verslag concludeert: “Wij wisten wat ons te doen stond, de Zuiderzee was voor ons verloren.” Met veel opoffering maar ook lef en moed lukte het de vissers de bakens naar de Noordzee te verzetten.
Minder dan een eeuw later lijkt de Noordzee voor de vissers verloren te gaan. De huidige periode van sanering kan voor de brede gemeenschap van Urk worden begrepen als een reeks van verlieservaringen, soortgelijk aan wat er speelde in de Jaren 30. Hoewel sommigen profiteren van doorstartmogelijkheden, is het voor een goede verwerking van verlies ook belangrijk dat er recht gedaan wordt aan het leed van individuele vissers en hun gezinnen, die niet zelden als zesde generatie in hun familielijn leven van de visserij en op zoek moeten naar een nieuwe way of life.
Bovendien: wat zijn de sociale en maatschappelijke gevolgen voor Urk als geheel? Wat doet het met een dorp dat zichzelf voornamelijk als vissersgemeenschap ziet als een kwart van de Noordzeevloot naar de schroothoop gaat? Een dorp dat zich als slachtoffer ziet van de ‘groene maffia’, als gemarginaliseerde groep omvergelopen door een gewantrouwde overheid? Waarin de lokale visserij, verweven met familie, maatschap en gemeenschap, het aflegt tegen ontwikkelingen in een globaliserende economie, inclusief vishandel? We zitten al lang niet meer met elkaar in hetzelfde schuitje. Dat maakt dat de pijn niet evenredig is verdeeld.
Terwijl een roemrucht tijdperk ten einde komt is een nieuwe alweer begonnen. Een tijd gekenmerkt door klimaatverandering, toenemend milieubewustzijn, veranderende visbestanden, snelle (arbeids)marktontwikkelingen en maritieme ambities. “Visserij zit in onze genen”, zegt Jurie, zeer overtuigd. Een schrale troost: bij die genen hoort ook de enorme dosis vertrouwen en veerkracht waar vissers al eeuwenlang op koersen.
Met dank aan familie Bakker, Meindert de Boer, Jurie van den Berg, VisNed en Vrienden van Urk.
Geef een reactie