Dit artikel is onderdeel van een reeks over 60 jaar boomkorvisserij op Urk, in augustus 2023 gepubliceerd in Het Urkerland en Visserijnieuws. Lees de andere artikelen hier, hier en – last but not least – hier.
Ooit een gevaarlijk experiment, maar al snel een daverend succes. Zes decennia lang was de boomkorvisserij de belangrijkste vismethode van de Noordzeevloot. Urks economie dreef erop. Tot het tij zich keerde.
1962 – UK 48 schakelt over op boomkorvisserij. Binnen een jaar ‘bokt’ de hele Urker Noordzeevloot. Na oprichting van Urker Visaanvoer en Afzetmaatschappij (UVAA) lossen UK 59 en UK 87 als eersten hun vis op Urk.
1963 – Europees visserijverdrag ingevoerd, gericht op ‘instandhouding van de visvoorraden’ en ‘rationele exploitatie van de visbestanden’.
1964 – Noord-Oost-Atlantische Visserijcommissie (NOAVC) opgericht.
1965 – Visafslag op Burgemeester Schipperkade wordt in gebruik genomen en Vereniging van Vishandelaren Urk VVU opgericht.
1969 – Overheid stelt vlootplan op. Boomkorvissers komen in aanmerking voor verlenging.
1970 – NOAVC doet aanbevelingen voor vangstbeperking en invoering controlesysteem. Urker vloot telt nu 400 schepen.
1973 – Brandstofgarantieregeling geïntroduceerd om gestegen brandstofprijzen te compenseren. Urker handel ontwikkelt haar vriescapaciteit.
1975 – Quotumsysteem ingevoerd op basis van vangsten uit voorgaande jaren. Nieuwe, energiezuinige technieken zoals spanzegen worden gestimuleerd en er komt saneringsfonds. Vissen binnen 12-mijlszone mag nu tot maximaal 300 pk.
1977 – Visserijbeleid Europese wateren valt nu onder EU. Besluit over verdeling van vangstquota laat op zich wachten.
1981 – UK 22 (her)introduceert als eerste snurrevaad (snorren), nadat hobbyvisser Rein Bos dit al eerder deed.
1983 – Gemeenschappelijk EU-visserijbeleid met vangstquota vastgesteld met pakket aan modernisering, nieuwbouw en sanering.
1985 – AID maakt serieus werk van controles en arrestaties. Boetes lopen op tot € 45.000. Vissers en handelaren ontwikkelen grijs circuit.
1987 – Lengte boomkor wordt beperkt tot 12 meter.
1986 – Motorvermogen van boomkorkotters stijgt van gemiddeld 550 pk in 1967 tot 2.000 pk met uitschieters tot 4.000 pk. PO Oost neemt visafslag van Harlingen over.
1987 – Lengte boomkor wordt beperkt tot 12 meter en motorvermogen tot 2000 pk. Licentiesysteem met ring om de vloot geïntroduceerd. Het plan lekt uit, waardoor er voor 100.000 pk aan nieuwe opdrachten wordt gegeven.
1987 – UK 375 vist als eerste Urker kotter onder Britse vlag (FD 75). Anderen volgen, ook onder Belgische, Deense, Duitse en Noorse vlag.
1989 – Scholbox geïntroduceerd in gebied van 40.000 m2. PO-Oost voorzitter Klaas Kramer en wethouder Dirk Bakker worden gearresteerd. De visserij gaat ‘clean’.
1993 – Biesheuvelstuurgroep wordt opgericht; PO-Oost beheert en reguleert nu visbeleid en groepsquotum, wat rust brengt.
1995 – Overheid kondigt een uitgebreide saneringsronde af. Er verdwijnt 40.000 pk.
1997 – Visafslag verhuist naar nieuw pand aan de Westwal.
2003 – 22 Urker schepen varen onder buitenlandse vlag.
2004 – Overheid beperkt motorvermogen tot 2.000 pk.
2006 – Urk verhandelt met ruim 120 vissoorten twee keer zoveel importvis als Noordzeevis. Rapport Vissen met Tegenwind concludeert dat boomkor geen toekomst heeft.
2007 – EU verleent tijdelijk ontheffing voor pulsvisserij; Urker kotters schakelen over op puls, twinrig en flyshoot. 27 Urker verdachten worden veroordeeld in ‘Urker visfraudezaak’.
2008 – Scholprijs daalt met 50%. Vishandel zet in toenemende mate in op importvis.
2009 – Ekofish Group krijgt als eerste vissersbedrijf van Europa MSC-certificering. Visafslagen van Urk en Harlingen fuseren; Urker afslag besomt 128 miljoen euro.
2011 – Zalmimporteur Rodé Vis komt in handen van Noorse Leroy Group.
2014 – EU introduceert aanlandplicht; bijvangst mogen niet langer terug worden gegooid. Vissersstaking zorgt voor een dieptepunt in de relaties tussen vissers en handelaren.
2015 – MDV1 bespaart als eerste proefschip in kader van Masterplan Duurzame Visserij zo’n 75% brandstof ten opzichte van grote bokkers.
2017 – Urker vissers gearresteerd voor cokesmokkel.
2020 – Visserij stapt na Greenpeace’s ‘stenenactie’ uit overleg over Noordzeeakkoord. Akkoord wijst Noordzee als groene energiecentrale van Europa aan, 30% wordt natuurgebied. Nederland bouwt voor 2030 ± 1.700 windturbines op zee.
2020 – Corona breekt uit; aanvoer daalt door sluiting horeca.
2021 – Netflix-documentaire Seaspiracy doet publieke opinie over (boomkor)visserij kantelen. Visserijkoepel VisNed valt uit elkaar. De vishandel zet 2.5 miljard om.
2021 – Brexit – Engeland vertrekt uit EU. Nederlandse vissers moeten stoppen met pulsvisserij.
2022 – Frankrijk wil verbod op flyshootvisserij. Rusland valt Oekraïne binnen; stijgende brandstofprijzen. De overheid stelt € 155 miljoen beschikbaar voor saneringsregeling; ruim 30 Urker boomkorkotters melden zich aan. Visafslag zet ondanks dalende aanvoer 72 miljoen euro om.
2023 – Kamper sloperij begint met afbraak gesaneerde Urker kotters tot oud ijzer. De Noordzeevloot wordt gereduceerd tot ± 100 schepen (inclusief ± 40 onder buitenlandse vlag). Cameratoezicht aan boord wordt verplicht. EU wil visserij in Natura 2000-gebieden gefaseerd verbieden. Het aandeel Noordzeevis van totaal op Urk verhandelde vis daalt naar ± 8%.
Geef een reactie