Nepal krijgt miljarden van de wereld

Op de internationale donorconferentie die gisteren in Kathmandu plaatsvond, werden twee dingen duidelijk: Nepal heeft minimaal vijf jaar nodig om de aardbeving van 25 mei te boven te komen, en het Himalayaland weet zich in de donorgemeenschap goed te verkopen. Maar hoe en door wie de toegezegde miljarden op een verantwoorde manier gaan worden uitgegeven, is vooralsnog een raadsel. De internationale hulporganisaties waren niet uitgenodigd.

Vooral Nepals buurlanden India en China kwamen gisteren over de brug met geld. De grootmachten zegden omgerekend respectievelijk een kleine miljard en een half miljard euro toe (zie kader). Dat schiet al aardig op richting de zes miljard euro die de Nationale Planning Commissie van Nepal nodig denkt te hebben voor de wederopbouw. Daarbij gaat het niet alleen om huizen, scholen en tempels, maar ook om het herstel van wegen, trekking-routes (cruciaal voor het toerisme) en waterkrachtcentrales. Door de moesson zal de schade eerst nog groter worden, omdat verzwakte hellingen uiterst gevoelig zijn voor aardverschuivingen.

De Nepalese regering speelde gisteren professioneel in op de zorgen van de internationale gemeenschap – zorgen om corruptie vooral. Een speciale commissie onder aanvoering van de premier wordt verantwoordelijk voor de noodhulp, er worden geen concessies gedaan in kwesties van milieu of sociale veiligheid, en publieksbijeenkomsten garanderen zeggenschap voor iedereen.

Toch blijft het vertrouwen in de overheid flinterdun. Nepal zakte vorig jaar met tien plekken op de corruptie-index van Transparency International en de overheid heeft zo’n lage absorptiecapaciteit dat ze slechts de helft van haar jaarbudget uitgeeft.

De grote afwezigen waren gisteren Nepals 116 internationale hulporganisaties. Zij organiseerden vorige week hun eigen donorconferentie, en presenteerden eerder deze week hun plan. “In tegenstelling tot wat de overheid claimt, zijn wij niet geconsulteerd. We maken ons zorgen over het ontbreken van een concreet plan”, zegt Prabin Manandhar, bestuurslid van de Vereniging van internationale ngo’s en directeur van de Lutheran World Federation. “Het is onduidelijk hoe het geld van de top op een transparante en democratische manier naar de dorpen wordt doorgesluisd. Een holistische aanpak, met de nadruk op duurzame ontwikkeling en zorg voor de kwetsbaren, ontbreekt.”

De verhouding tussen overheid en ontwikkelingsorganisaties is sinds de aardbeving sterk bekoeld vanwege de ‘one window policy’ die de regering na de beving afkondigde, waardoor donaties aan nieuwe ngo’s doorgesluisd werden naar het eigen fonds van de premier. De betrouwbaarheid van de overheid liep een nieuwe deuk op toen ze eerst verkondigde dat hulpgoederen drie maanden lang belastingvrij het land in konden, om die periode plots terug te brengen tot een maand.

Hulpgoederen kwamen op het vliegveld vast te zitten. “De overheid ziet ons als competitie en wil maar niet begrijpen dat ngo’s hetzelfde nastreven als de staat. Het departement waar wij onder vallen is politiek gezien het minst invloedrijk; dat is tekenend voor de verhoudingen,” aldus Manandhar.

Voor de slachtoffers was gisteren een dag als alle andere. Shyam Lama verkocht pruimen op de groentemarkt in Patan. “Die conferentie zegt me niet veel”, zei hij. “Mijn huis in het dorp is ingestort en mijn gehuurde kamer in de stad is onbewoonbaar verklaard. Voor een beter onderkomen heb ik geen geld. Ik heb weinig illusies dat de overheid iemand als ik zal helpen.”

Bijna 3 miljard aan toezeggingen

De donorconferentie van gisteren was een gezamenlijk initiatief van de Nepalese overheid, de Aziatische Ontwikkelingsbank, de Europese Unie, de regering van India, het Japans Agentschap voor Internationale Samenwerking, de VN en de Wereldbank. Ze leverde bijna drie miljard euro aan toezeggingen op.

1. India: 900 miljoen euro

2. China: 432 miljoen euro

3. Japan: 232 miljoen euro

4. VS: 116 miljoen euro

5. Aziatische Ontwikkelingsbank: 536 miljoen euro

6. Wereldbank: 447 miljoen euro

7. EU: 89 miljoen euro