First published by Onze Wereld.  Also published by Landenreeks Nepal, Amsterdam: KIT.

Het is donderdag en bijna donker. De straatjes die naar de Banglamukhi tempel in het hart van Patan leiden, een oude koningsstad vlakbij de hoofdstad Kathmandu, zitten tjokvol. Jonge stelletjes op Suzuki motoren navigeren via de eeuwenoude toegangsweggetjes naar het tempelcomplex. Donderdag is de dag om de godin Banglamukhi te vereren. Die is verantwoordelijk voor het liefdesleven van haar gelovigen, wat met name jongeren van heinde en ver naar de tempel doet komen. De Banglamukhi tempel staat symbool voor zowel de oude als de nieuwe cultuur in het snel veranderende Nepal.

Wie de tempel binnenloopt en ziet hoe jongeren zich met manden vol bloemen, fruit, rode en gele stukjes katoen en tika poeder verdringen voor het zilveren beeldje van de godin, zal misschien denken dat de tijd hier heeft stilgestaan. Maar wie beter kijkt ziet dat het mandje van plastic is gemaakt, dat de jongeren vrijwel continu aan hun gsm hangen, en dat zij er in hun jeans en t-shirt alles behalve ouderwets uitzien. Dit is de ‘Nepal.com generatie’, die schijnbaar moeiteloos de rituelen van hun voorouders vermengen met een hippe levensstijl.

Urmila Nepali en Regan Alan zitten dicht naast elkaar. Ze hebben de helft van hun offerandes aan de talloze goden en godinnen in het Banglamukhi tempelcomplex geofferd, en nemen even rust. “Ik kom hier om de godin te vragen ervoor te zorgen dat Regan ook van mij houdt, dat ik met hem trouw en we tot onze dood bij elkaar zijn”, zegt Urmila, een 20-jarige rechten studente.

Urmila heeft sinds enkele dagen een relatie met Regan, een student uit Bangladesh. De twee moeten een paar knopen doorhakken. Als ze de relatie willen voortzetten moet Regan proberen zijn studie in Nepal voort te zetten. Urmila moet beslissen wanneer ze haar vriend aan haar familie in centraal Nepal zal voorstellen. “Mijn familie is liberaal en ik ben ervan overtuigd dat ze hem zullen accepteren”, zegt ze. Als ik even doorvraag blijkt de situatie toch iets complexer. Urmila’s familie is liberaal voor Nepalese begrippen, maar er zijn duidelijk grenzen. Wat gebeurt er als een bekende haar ziet kussen met Regan en dit aan haar familie vertelt? “Dan wordt ik verstoten”, zegt Urmila, zonder aarzeling. “Mijn moeder is nogal bijgelovig. Als één van de vrouwen in onze familie ongesteld is dan worden we als onrein beschouwd. We verblijven een week lang in een bepaalde kamer en krijgen het eten via de deur aangereikt.” Gelooft Urmila dit ook? “Ja, het is wetenschappelijk bewezen dat een vrouw die menstrueert onrein is. Ik voel me erg vies in die periode en moet er niet aan denken om dan seks te hebben met mijn man.”

Middeleeuwen en 21e eeuw door elkaar

De moderniteit van de stadse Nepalezen is dikwijls flinterdun. Urmila ziet er hip uit in haar zwarte broek met witte blouse, maar ze twijfelt voortdurend tussen het gedachtegoed van haar ouders en datgene dat ze opdoet tijdens haar studie in de hoofdstad. Ze bekent met Regan naar bed te zijn geweest en voelt zich daar erg onzeker over. “Ik denk dat jongens geen respect hebben voor meisjes die zich te makkelijk geven”, zegt Urmila. Als haar familie erachter komt is het gedaan met haar reputatie. Urmila: “Onlangs werd een meisje betrapt toen ze seks had met een getrouwde man. Haar familie kleedde haar uit en zette haar publiekelijk te schande.”

De meeste Nepalese jongeren wonen in hechte dorpsgemeenschappen, waar drie generaties onder een dak leven. Gearrangeerde huwelijken zijn hier de norm, en wie niet meedoet wordt verstoten. Vader heeft het traditioneel voor het zeggen en individuele vrijheid en expressie zijn relatief onbekende begrippen. Contact tussen jongens en meisjes is zeer beperkt en de grootste straf op school is nog altijd een uur lang aan de andere kant van het lokaal zitten, tussen leden van de andere sekse. Afspraakjes worden in het diepste geheim gemaakt. Sinds de zeventiger jaren is de generatiekloof tussen jong en oud enorm. Terwijl opa’s leven geregeerd wordt door rituelen, de astroloog en de weerspannige natuur, leeft dochterlief volop in de 21ste eeuw. Ze wil carrière maken, experimenteren in de liefde en genieten van het leven. John Locke, priester en socioloog: “In Nepal moeten enkele eeuwen van industriële en sociale ontwikkeling in één generatie doorleefd worden. Ouders die niet kunnen lezen of schrijven hebben kinderen die chatten via de computer. Dat creëert veel spanning.”

Het conflict tussen de oude en de nieuwe wereld leidt tot sociale problemen. Vrije relatiekeuze is een bom onder het traditionele Nepalese familieleven en het verdriet onder uit elkaar gescheurde koppels is groot. Het zelfmoordpercentage onder Nepalese Romeo’s en Julietten, jongeren die niet met de partner van hun keuze mogen trouwen, is hoog.

“Het effect (van toegenomen contact met de buitenwereld) is in één woord te vangen: verwarring”, concludeert John Locke. “De verwachtingen onder Nepalese jongeren zijn enorm gestegen. Computers, seksuele vrijheid, MTV – zij willen het ook. Als dat onhaalbaar blijkt te zijn raken ze teleurgesteld. Nepalese jongeren in het nieuwe millennium voelen zich doorgaans behoorlijk gefrustreerd.”

De frustratie wordt gevoed door het falende onderwijssysteem en het chronische gebrek aan betaald werk. Jaarlijks zakt ruim 60 procent van alle studenten voor het einddiploma van de middelbare school. Zonder dit papier kan men nergens terecht. Industrie is er nauwelijks in Nepal en de weinige banen die er zijn worden meestal aan familie en vrienden gegeven. Van de 300.000 die jaarlijks zich jaarlijks op de arbeidsmarkt wagen, vindt slechts tien procent een baan.

Volgens traditionele Nepalezen is het de schuld van de bideshi, de buitenlanders. Drugs, drank, Aids, strakke spijkerbroek, ruzie in de familie, het afzweren van religie, migratie – het komt door de Westerse geest die God, gemeenschap en huwelijkstrouw heeft afgezworen. Nepal, tot voor kort een onduidelijke vlek op de wereldkaart, kan het hoge tempo van veranderingen maar nauwelijks bijhouden. Het Nepal van vandaag is een teletijdmachine waarin men steeds van de middeleeuwen naar de 21ste eeuw geflitst wordt. In een uur tijd reist men van de oude wereld, zonder radio, elektriciteit en stromend water, naar de nieuwe wereld van winkelcentra, satellietschotels en iPhones.

Urmila en Regan zetten het gesprek over hun toekomst in het donker voort. Urmila bekent in de war te zijn. Regan zegt dat ze zich niet zoveel zorgen moet maken. “Ik hou van je en wil de rest van mijn leven met je doorbrengen”, aldus de kersverse minnaar. En nu maar hopen dat de godin Banglamukhi het gebed van het jonge stel zal verhoren.

Lucia de Vries